Danas je održana konferencija za medije povodom Festivala internacionalnog alternativnog teatra – FIAT, koji ove godine obilježava 40 godina od osnivanja. Ovogodišnje izdanje festivala održava se od 5. do 14. septembra i publici će, kroz devet festivalskih dana, ponuditi 31 kulturni program iz oblasti pozorišne umjetnosti, filma, muzike, književnosti, kao i radionice istaknutog belgijskog umjetnika Jana Fabra, koje će se održati na Cetinju.
,,Novina festivala je uvođenje nagrade „Nikola Bošković“ za mladog glumca/glumicu, po jednom od najtalentovanijih crnogorskih glumaca koji je mlad tragično nastradao. Crna Gora može da bude ponosna na ovako značajan internacionalni brend, koji opstaje četrdeset godina i koji Podgorici donosi svjetski i evropski duh kojem težimo – kazala je direktorica festivala Ana Vukotić.
,,U takmičarskoj selekciji biće izvedeno sedam predstava, a selektorka Ana Vujošević navodi: “FIAT 40 2025 u slavu života, iskonske istine, uspona i hrabrog traganja. Za ljubav koja njeguje slobodu, za odnose lišene sukoba. Imaginarno ili NE? NE za pokazivanje, DA za biti. NE za gledanje, DA za djelanje. Za prisustvo i autentičnost. Za putovanje ptica koje postaje naše vlastito, odiseju kroz svjetlo, zvuk i promišljanje. Za napetu, ritualnu igru skrivanja i traženja u kojoj se tijelo iznova definiše, dopuštajući sebi da bude transformisano. Za mjesec, za kosmos, genezu svemira koja prethodi nastanku života. Za bogove koji uživaju u mirisima svijeta. I… PROTIV kulture laži i zaborava”, kazala je Vujošević.
“FIAT već četiri decenije predstavlja jedan od najznačajnijih kulturnih događaja u Crnoj Gori, ali i prepoznatljiv most međunarodne kulturne razmjene, koji afirmiše savremene, inovativne i alternativne pravce u oblasti pozorišne umjetnosti. Ovaj festival je svojim autentičnim izrazom i dosljednošću u umjetničkoj viziji postao trajna vrijednost crnogorskog kulturnog identiteta. Upravo zbog takve uloge, Ministarstvo kulture i medija je, kao i prethodnih godina, putem javnog konkursa pružilo institucionalnu i finansijsku podršku realizaciji ovog, sada već istorijskog izdanja”, istakao je Ognjen Damjanović, savjetnik za filmsku i pozorišnu djelatnost Ministarstva kulture i medija.
Sekretarka Sekretarijata za kulturu Glavnog grada, Snežana Tomanović, uputila je čestitke organizatorima, umjetnicima i saradnicima, koji su tokom minulih 40 godina utkali svoj rad, dar, znanje i energiju u FIAT.
“Ono što FIAT izdvaja jeste njegova otvorenost za eksperiment, inovaciju i kritički dijalog. Na ovoj sceni uvijek je bilo mjesta za hrabre umjetničke glasove, za promišljanja i emancipatorske društvene ideje, za susrete različitih kultura i izraza. Upravo ta sloboda i autentičnost učinili su da FIAT traje i raste tako dugo. Glavni grad Podgorica i Sekretarijat za kulturu su pouzdani partneri manifestacije kroz stalnu podršku alternativnoj, nezavisnoj i aktuelnoj umjetničkoj produkciji, dajući joj prostor i vidljivost koju zaslužuje. Ovim jubilejom potvrđujemo da kultura nije samo ukras, već vitalni dio našeg društva i identiteta”, rekla je Tomanović.
,,Ponosni smo što podržavamo FIAT. Zahvaljujući svojim eksperimentalnim umjetničkim akcijama i mudrim, pozitivnim izborima, festival nam omogućava da proširimo svoje horizonte i unese pozitivnu energiju u cijeli grad. Tim FIAT-a je nevjerovatan u svojim izborima. A ove godine, njihov izbor predstava iz Francuske nas je oduševio. Hvala vam na dahu slobode i srećan rođendan FIAT-u”, istakla je direktorica Francuskog instituta u Crnoj Gori Laurence LevauDel-Clauss.
U okviru filmskog programa biće prikazana četiri regionalna filma, kao i premijera filma „Piksel o kamenu“, urađenog u FIAT produkciji.
,,Na ovogodišnjem jubilarnom FIAT-u imaćemo priliku da u tri dana pogledamo različite filmske sadržaje. Od našeg prijatelja, glumca i reditelja Nika Goršiča, preko Petra Burića do velikana dokumentarnog filma Vlatka Gilića i Krsta Škanate. Nit koja povezuje ove dane je transformacija Festivala iz jugoslovenskog, zatim internacionalnog alternativnog teatra u kulturni (kultni) događaj koji obuhvata likovnu, muzičku, filmsku i primijenjenu umjetnost, poeziju i književnost, obogaćujući festivalsku misiju FIAT-a”, kazao je urednik filmskog programa Vladimir Vučinić.
„Niko, Niko: 10.000 koraka“ naziv je dokumentarca o Niku Goršiču u režiji Lare Simone Taufer, čija je zajednička nit kretanje ili hodanje. Glumac i performer svakodnevno napravi 10.000 koraka kao dio umjetničke akcije. Riječ je o dokumentarnom portretu izuzetno vitalnog i neumorno umjetnički angažovanog stvaraoca koji će uskoro proslaviti 82. rođendan. Dokumentarac prati Goršičeve korake njegovim prošlim i sadašnjim pozorišnim putevima kroz bivšu Jugoslaviju. Film je na programu u subotu, 6. septembra, sa početkom u 21 h u dvorištu Kuslevove kuće.
Publika će 8. septembra, sa početkom u 21 h u dvorištu Kuslevove kuće, moći da pogleda film „Piksel o kamenu“, projekat realizovan u produkciji FIAT-a uz podršku Ministarstva kulture i medija Crne Gore, sufinansiran na javnom konkursu „Kultura mladih – kultura budućnosti“ 2023. godine, i ostvaren u saradnji sa Crnogorskim narodnim pozorištem. Priče su inspirisane knjigom „Drugačija istorija – Priče o spomenicima, grobnicama i pokojnicima“ autora Slobodana Čukića. Inspirisan savremenim digitalnim kontekstom u kojem mladi danas žive, autor i reditelj Petar Burić kreira narativ koji koristi estetski i produkcijski jezik poznat generaciji TikToka, Reels-a i brzih vizuelnih poruka, ali u službi ozbiljnih, istinitih priča iz naše prošlosti.
Dva filma Vlatka Gilića – „Dan više“ i „Moć“, kao i film „Odričem se sveta“ Krsta Škanate, na programu su 11. septembra u 21 h u dvorištu Kuslevove kuće.
Od svog osnivanja, FIAT je bio i ostao simbol alternativne i urbane scene, mjesto gdje se generacije formiraju kroz umjetnost, muziku i ideje. Njegov muzički program, snažan stub festivala, posebno je uticao na mlade, nudeći im prostor za identifikaciju kroz savremene tokove regionalne subkulture.
“Muzički segment festivala oduvijek je bio prepoznatljiv i snažan stub programa i danas, kao što je to bilo i izazovnih devedesetih, ima ključnu ulogu da oblikuje svijest mladih, nudeći im prostor za izražavanje i identifikaciju kroz aktuelne tokove regionalne muzičke subkulture. Od obnove festivala 2013. godine, FIAT je ugostio brojne etablirane, nove, ali i pomalo zaboravljene autore sa domaće scene, kao i značajna imena koja su definisala alternativnu i urbanu muziku regiona u posljednjih 50 godina. Ovogodišnje izdanje festivala nastavlja u istom ritmu – bogato, raznovrsno i uzbudljivo. FIAT ostaje vjeran svojoj misiji – da bude prostor slobode, izraza i kulturnog dijaloga. I ove godine, poziva nas da zajedno slavimo umjetnost “, kazao je Damir Murseljević, selektor muzičkog programa festivala.
Književni segment obilježiće tri programa koja se održavaju u Kuslevovoj kući.
O svojoj knjizi „Stub soli“ govoriće Aleksandar Radunović, 7. septembra sa početkom u 21.30 h u dvorištu Kuslevove kuće. Dva dana kasnije, autorka Dragana Erjavšek govoriće o djelu „Sirup od ogorčevine“. Olja Knežević o svojoj knjizi „Strada fortuna“ govoriće u petak, 12. septembra, u 21 h. Moderator književnih programa biće Balša Brković.
Festival će biti otvoren 5. septembra predstavom iz Francuske „Pun mjesec“ u koreografiji Josef Nadja, sa izvođenjem zakazanim za 20 h na Velikoj sceni Crnogorskog narodnog pozorišta. Program festivala čine još komadi:
Subota, 6. septembar ,,Ti si moja sestra, režija Francuska, KIC ,,Budo Tomović“, Velika sala u 20h
Neđelja 7. septembar , ,,U konferenciji ptica“ , režija Laia Ribas, Španija, parking iza zgrade KIC-a u 20h
Utorak, 9. septembar, ,,Ples nije za nas“ režija Omar Rajeh, Francuska/Liban, CNP scena Studio u 20h
Srijeda, 10. septembar ,,Smrt u Dubrovniku“ režija Petar Pejaković, Crna Gora, KIC Dodest sala u 20h
Četvrtak, 11 septembar ,, Sakrij se da bi se pronašao“, režija Júlio Cerdeira, KIC Velika sala u 20h
Predstava „Na vrhu Olimpa“ zatvoriće takmičarski dio festivala, u režiji belgijskog umjetnika Jana Fabra Izvođenje počinje u 14h na Velikoj sceni CNP-a
Svi programi u okviru FIAT-a su besplatni. Program za koji se naplaćuju ulaznice jeste predstava „Na vrhu Olimpa“ u režiji Jana Fabra, koja zatvara festival, a ulaznice su dostupne na biletarnici CNP-a, svakim danom osim neđeljom, od 17h do 22h i na dan igranja od 10h do 14h.
Festivala internacionalnog alternativnog teatra – FIAT
